Fasiá tres ans que los primièrs vaissèls dels vikings avián estat vistes per primièr còp en l’estuari de Gironda. L’alarma foguèt granda. Avián una reputacion d’assassins crusèls e ja avián pilhat divèrsas vilas de la còsta abans d’arribar a tèrras occitanas. Ara, totun, èra Bordèu qu’èra en dangièr. Una flòta de mai de quaranta drakkars s’aviá arrestat davant la vila e iniciat lo sètge. Èra l’ivèrn de l’an 847.
Los poderoses murs de la vila avián pogut arrestar l’ataca temporalament. Avián sortit messatgièrs per informar lo rei d’Aquitània del dangièr dels òmes del nòrd. Maugrat las fòrtas tors e los murs, los vikings avián barrat lo camin a l’illa de Médoc, luòc ont los abitants de Bordèu se refugiavan en temps de crisi.
Un viatgèr arabi d’una epòca posterior, Ibrahim ibn Ya’qub, emissari del Califat de Còrdoa, aviá descrich la vila amb aquestas paraulas : Burdhil (Bordèu) es una vila rica en frucha e granatge. Los sieus abitants son crestians. A unes grands murs situats entre colomnas gigantas. Al sieu riu, Garona, s’i pòt trobar ambre de bona qualitat. Pendent l’ivèrn, quand se pòt pas navegar, los abitants de la vila arriban a una illa prèpa, nomentada Anwâtâ (Médoc) ont i a una espècia d’arbre que se ditz mâdiqa (medica). Quand i a fam pelan aqueste arbre e i tròban una susbtància blanca que la menjan pendent un, dos o mai meses.
Mas ara lo camin a l’illa de Médoc èra barrat pels òmes del nòrd. L’ivèrn d’aquela an èra plan fred e sens poder sortit de la vila i aviá un dangièr real qu’aquesta foguèsse pilhada pels vikings. I aviá pas cap camin a l’entorn de la vila que demoresse dubèrt. L’unica escasença de libertat demorava en l’arribada de l’armada de Pepin II, rei d’Aquitània. Mas los jorns passavan un après autre e i aviá pas cap indici de l’arribada de cap armada.
Maugrat las esperanças dels abitants de Bordèu, èra pauc probable que los òmes del rei arribèsson a temps de los sauvar. Aqueste aviá començat una guèrra contra lo sieu oncle Carles lo Calvet pr’amor qu’aviá estat pas reconegut coma rei de las tèrras aquitanas en 838. Lo sieu pepin, l’Emperaire Loís lo Piós, aviá balhat lo territòri aquitan al sieu fraire, Carles lo Calvet, oncle de Pepin.
Après divèrsas batalhas fasiá solament dos ans, aviá fach la patz amb Carles lo Calvet. Aviá pogut reténer la majoritat del territòri aquitan mens Peitieus, Santonge e Engolesme, qu’ara serián pel sieu oncle. Totun, la fauta d’ajuda de las grandas vilas aquitanas – sens parlar de la traïson de Tolosa – avián fach d’el un sobiran plan pauc aimat per los occitans. E ara li demandavan ajuda davant l’ataca vikinga.
Un guerrièr òrre
Davant los murs de Bordèu aviá arribat un dels caps vikings mai temuts de l’epòca. Lo sieu nom èra Hasting e èra filh de Ragnar Lodbrok – fòrça sovent citat en las cronicas anglo-saxonas -. Hasting aviá acompanhat divèrses reis daneses an las sieunas atacas al sud europèu amb solament 24 ans. Aquestas avián capitat tant que lèu èra ja conegut coma una cap viking respectat e temut. E las expedicions que fasiá èran de mai en mai grandas. En 838 aviá pogut entrar e pilhar la vila d’Amboise. Cinc ans après s’aviá aliat amb lo comte de Nantas e aital aviá pogut dintrar amb los sieus drakkars en Leire. Tombèron Ankinis, Angieus, Saumur, Chinon e Tors.
Aquesta vila èra tròp poderosa e après laissar un campament fortificat se s’anèt a cercar mai d’òmes. Tornarà amb l’eròi del rei danés Orich, l’ajuda d’una flòta giganta e lo supòrt de Bjorn, Costèlas de Fèrre.
Mas après tornar a pilhar Engolesmes, l’illa de Ré, Melleg, Blaia e Santas decidiguèt dintrar, fin finala, en Girona. Ailà i aviá una granda vila que semblava èsser rica e plena de tresaurs. S’apelava Bordèu. Amb una flòta de prèp de quaranta vaissèls èra malaisit poder pas la prene. E après començar lo sètge i arribèt pas cap armada crestiana per la sauvar. L’ivèrn l’ajudariá. Lèu la vila demorariá sens minjar e aurián de dubrir las pòrtas. Lo sacatge èra prèp.
Mas après l’arribada de l’an nòu divèrses vigilants alertèron qu’una armada aviá arribat per l’èst. Podián èsser los òmes del rei del sud , tanben conegut coma rei d’Aquitània, qu’arribava per desliurar la vila ? Hasting demorèt embolhat. Maugrat tot èran pas gaires òmes. La victòria semblava segura. Demandèt a Odin e Tor ajuda en la batalha e amassèt totes los sieus vikings per aquesta.
Una ajuda inesperada
L’armada qu’aviá arribat davant los murs de Bordèu èra pas la del rei Pepin. Centenats de cavalièrs e qualqu’uns milièrs de soldats d’infantariá e arquièrs de Carles lo Calvet, rei de Francia Occidentala, oncle de Pepin, avián arribat sens far de bruch per far una ataca suspresa a l’armada vikinga. Maugrat aquò, lo factor suspresa foguèt pas total e los arquièrs aquitans podèron pas finir lo sieu trabalh.
En mens d’una ora nau vaissèls víkings cremavan jos las sagetas de fuòc qu’avián lançat los òmes de Carles lo Calvet. Mas los òmes del nòrd avián pas paur de las armadas civilizadas dels reialmes del sud europèu. Hasting ordenèt l’avançada de la sieuna armada e, aprés, una ataca generala. Los vikings formèron una longa fila d’escuts redonds que los protegissián de las atacas de la cavalariá aquitana. Los cavalièrs de Carles lo Calvet avián grèus problèmas per arribar a las filas vikingas. La paur èra mai granda que lo coratge. Puèi, los òmes del nòrd lancèron una carga generala e l’infantariá occitana poguèt pas resistir gaire. Èran de paisans e pas un armada de mercenaris, coma los vikings. De mai, la luta èra feroça e los còps d’espada e destral dels òmes del nòrd convertiguèron la batalha en un chaple. Fin finala, l’armada de Carles lo Calvet laissèt lo camp de batalha e se retirèt sens òrdre. Burdèu podiá pas èsser sauvat.
E o foguèt pas. Mens de dos meses puèi, los vikings prenguèron a l’assaut la vila. Lo chaple foguèt terrible. Auciguèron centenats d’abitants, òmes, femnas e mainatges e pilhèron tot l’aur de que i aviá en glèisas e ostals. Aquò fach, decidiguèron contunhar per lo riu vers l’interior. Caliá ara trobar una autra vila e avián ausit que pas luenh i aviá una autra granda vila apelada Tolosa.
L’incendi de Bordèu aguèt de besonh divèrses jorns per èsser extingit. La vila demorèt un camp de cendre e centenats de mòrts qu’impedirián una recuperacion en un periòde cuert de temps . Après la tristum venguèt l’ira dels subrevivents en tot demandar cossí èra estat possible que lo rei Pepin aguèsse pas res fach per los sauvar. Aquò foguèt causa de revòlta entre los nòbles d’Aquitània tota. La nacion podia pas aver un rei que protegissiá pas los sieus subjèctes. Abans la fin de junh Carles lo Calvet èra coronat coma nòu rei d’Aquitània. Aviás pas pogut sauvar Bordèu dels vikings mas, aumens, o aviá ensajat.
Lo viatge dels vikings de Hastings finiguèt, aquel còp, fòrça ben. Lo sacatge èra grand e totes las vilas e vilatges que i aviá prèp de Garona foguèron atacadas e pilhadas. L’istòria de la sieuna flòta seriá mai que famosa en las cronicas de l’epòca pr’amor qu’arribariá a far lo torn a tota la peninsula iberica fins Narbona en tot laissar la còsta devastada. Mas aquesta ja es una autra istòria. Es l’istòria de Hasting, un dels caps vikings mai temuts en Occitània e los reialmes vesins del sègle IX.
Pepin II contunhèt tota la sieuna vida en tot lutar contra Carles lo Calvet per una corona que cresiá pròpria. Poguèt pas jamai èsser rei e moriguèt condemnat a mòrt per traïson per una assemblada de nòbles aquitans. Leçons de l’istòria.
Christian Andreu*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
