Se sèm demandats quau tipe d’animau qu’ei un escargòlh, diram qu’ei un animau terrèstre vertat ? Mes, la majoritat d’escargòlhs de la planeta que son espècias marinas. En efèit, que i a dus còps mei d’espècias marinas d’escargòlhs que non d’escargòlhs terrèstres.
Los escargòlhs de mar qu’includeishen los nommats vertadèrs escargòlhs, las arapas, los escargòlhs de mar, lo grop deus escargòlhs coneguts dab lo nom d’escargòlhs de porcelana, los cònes de mar e enqüèra d’autes. La majoritat que demoran en mars tropicaus o près d’aqueras. Totas qu’an un hèit comun ; totas son gasteròpodes e totas qu’an un clesc. Tanben son considerats escargòlhs de mar las lèbes marinas, parièras aus limacs, mes dab granas antenas parièras a las aurèlhas de las lèbes terrèstras e pr’açò lo lor nom.
Mei de 55.000 espècias
Uei i a mei de 55.000 espècias d’escargòlhs de mar. E qu’ei lèu dit. La majoritat dels escargòlhs terrèstres an ua color grisa o bruna. Tots los escargòlhs marins an de colors plan vivas e la lor color solament cambiarà quan l’especimèn ei mòrt. Que n’i a que demoran a la còsta mes tanben en çò de mai pregond de l’ocean. Ne cau pas díser qu’an branquias entà alendar.
Que’us podem trobar a la plaja, quan la mareja se retira cada dia. Que demoran a la ròca e alavetz son liures de predators, pr’amor que son pas dens l’aiga. Lo clesc que protegeish los escargòlhs marins alavetz a subervíver l’ataca deus ausèths marins. Dab lo lor pè que demoran pegats a la ròca e n’ei pas briga aisit de’us desarrigar de la ròca. La lor dièta principau que son algas. Quan tornarà la mareja hauta, lo dangèr que serà mei gran entà l’escargòlh, pr’amor qu’a la mar tanben i a peissum.
Qualcunes deus escargòlhs marins mei celèbres que son las celèbras aurelhas de mar, los bigornèus, los buccins o enqüèra las lèbes de mar. Las aurelhas de mar que son parièras a de granas arapas. Que demoran tostemps près deus bòscs d’algas en Africa deu Sud e Califòrnia, e que pòden arribar dinc aus 20 centimètres de longor. Que son plan minjadas peus umans mès tanben per las loiras de mar, los ausèths marins, las fòcas e los leons marins.
Per contra, los bigornèus son qualcunas de las espècias d’escargòlh marin mei comunas. Que pòden estar trobadas a la còsta pertot. Los buccins que son màgers que los bigornèus e qu’an un clesc en fòrma d’espiralh que pòt arribar aus 10 cm de longor. Que son carnivòrs e qu’atacan autes gasteròpodes, com las ostras e los muscles.
Las lèbes de mar, d’un aute costat, que son plan parièras aus limacs, mes dab ua diferéncia importanta, pr’amor que semblan aver granas aurelhas coma an las lèbes mamifèras. La soa noridura basica que son las plantas aqüaticas e quan son atacadas que libèran ua susbtància de color qu’ajuda l’animau a se protegir deus predators.
Tanben cau raperar qu’a l’ocean Indian e au Pacific, qualcunes escargòlhs marins dab clesc espirau lençan de poison qui pòt arribar a tuar lèu un peish mes tanben un òmi, çò que vòu díser que son tanben animaus perilhós. Car petit n’ei pas tostemps sinonime d’inofensiu.
Fotografia principau: Jason Mark/CC
Aquesta cronica suu Ràdio País: https://soundcloud.com/radio-pais/escargolhs-e-escargolhs-marins-1?in=radio-pais/sets/natura
