Los vikings qu’estón la poténcia mei grana de tota l’Euròpa enter los sègles VIIau e XIau. Lo lor empèri qu’anava de la Russia mei luenhèca dinc a las còstas nòrd-americanas. Las lors atacas que son pro coneishudas mes qu’estón comerçants tanben e que practiquèn l’agricultura. Pr’amor d’aquò qu’influencièn a tèrmi long totas las regions on demorèn. L’umanitat d’aulhors, que’us deu quauquas invencions.
La navigacion que n’ei ua. Los lors batèus qu’estón hèits dab ua tecnologia mei modèrna e dab aquestes que viatgèn sus granas distàncias. Qu’èran rapides, leugèrs e hèra mei de bon miar que d’autes de l’epòca. Qu’utilizavan lo compàs solar dab cristaus de calcita e aquò que’us permetón de conéisher la posicion deu sorelh quan seré la nueit. Tot aquò que hasó deus vikings los purmèrs ciutadans deu monde.
Ua auta influéncia vikinga qu’estó la qu’avó la lor lenga sus las lengas actuaus. S’espiam las lengas romanas coma l’occitan o d’autas, la lenga deus vikings ne deishè pas ua emprenta de las granas, òc, mes qu’ac hasó dab d’autas com la lenga anglesa. L’anglés qu’ei ua mescla enter lo norse ancian e l’anglés ancian. Noms com Grimsby, Thornby o Derby que son, de segur, d’ascendéncia vikinga ( –by que vòu díser vilatge ). Quauques mots tanben, com balhar (to give), frinèsta (window) o saunei (dream) que son d’influéncia vikinga.
La capitau d’Irlanda, Dublin, qu’estó fondada peus vikings en l’an 841 dC. Lo son nom qu’estó Dubh Linn (çò qui vòu díser Lac Negre en ancian gaelic) e qu’estó ua vila fortificada dinc a la soa conquista peu rei irlandés Brian Boru, en 1014. Las vilas irlandesas de Wexford, Waterford, Cork e Limerick qu’estón fondadas peus vikings tanben.
Los esquís mei ancians jamei trobats que son esquís qui an 10.000 ans e que son rus. Totun, la prumèra referéncia escrita deus esquís qu’ei de la dinastia shinesa Han ( -206 abC- 220 apC ). Mes l’utilizacion occidentau deus esquís que vien d’ua tradicion vikinga. Lo quite mot Ski que vien deu norse ancian Skío. Los vikings que’us utilizavan entà viatjar, mes peu plaser tanben.
Lo pienti qu’èra un apèr essenciau de l’igièna vikinga. Los vikings qu’estón considerats com barbares pendent hèra de temps, mes la realitat ei qu’avèvan mei de banhs que nada auta nacion europèa – un còp per setmana -. Los pientis que son los objèctes mei trobats dens los tombèus vikings. Dab eths que trobèn apèrs entà’s rasar e entà’s netejar las aurelhas, çò qui pròva qu’èran hèra nets.
Fin finau, las sagas islandesas escritas aus sègles 12au e 14au, que descriven la vida vikinga dab hèra d’imaginacion. Uei que son consideradas com tresaurs mei literaris qu’istorics mes qu’estón las davancèras de las serias televisuaus qu’uei e son seguidas per milions de personas peu planeta sancèr.
La Redaccion
