La natura es una infinitat de descubèrtas estonantas. Fins uei lo jorn se coneissiá pas exactament quina èra la utilizacion que d’aucèus coma lo tocan fasián d’un bèc tan lòng. Mai una chorma de scientifics de l’Universitat de Ciutat dau Cap an descubèrt que lo bèc dei tocans es ben puc eficaç radiator. Coma totjorn, la natura es sabenta.
L’estudi, publicat dins la revista scientifica PLoS ONE, es estat realizat sota la direccion de Tanja van de Ven amb d’autrei scientifics. An pogut confirmar que lo bèc dau tocan jaune dau sud (Tockus leucomelas ), una espècia de tocan african que viu dins lo desèrt de Kalahari, es un radiator termau que laissa escapar la calor corporala de l’animau segon la temperatura de l’environament.
Tota una defensa que, a la diferéncia dei mamifèrs que susan per mantenir lo còrs a una bòna temperatura, fa d’aqueleis aucèus un nòu prodigi de la natura. Lei toco tocans (Ramphastos toco) tanben en son un autre bòn exemple: lo bèc subredimensionat qu’an li permet de pèrdre fins a un 60% de sa temperatura corporala quand la temperatura environamentala es mai auta de 28 gras.
Per tant s’es pogut comprene, fin finala, perqué aqueleis aucèus an un bèc tan grand a respècte de son pichon còrs.
Una defensa animal precisa
“Avèm pogut demostrar scientificament que lo toco tocan patís una evaporacion de sa temperatura corporala a travèrs dau bèc, çò diguèt van de Ven. Ja aviam imaginat que lo bèc èra un esplech per dissipar la calor que non s’evaporava, mai avèm agut d’utilizar d’imatges termaus per mesurar aquest fach sus 18 tocans jaunes dau sud e avèm pogut ansin confirmar coma utilizan lo bèc”.
Ansin, se lei temperaturas tropicalas dau desèrt sud-african de Kalahari son entre 30,7 e 41,4 gras, aqueleis aucèus fan servir son bèc per dissipar la calor. E tanben s’es pogut confirmar scientificament que se la diferéncia entre la temperatura environamentala e lo còrs de l’aucèu es de mai de 10 gras, lo bèc trabalha fòrça mai e la pèrda de calor es ben mai activa a travèrs dau bèc.
De mai, aquesta pèrda de calor corporala es fòrça mai profechosa per aquests animaus per amòr qu’ajuda a servar la pauca aiga que i a en aquesta sòrta d’environament. Aquò es un avantatge dins d’airaus arids coma Kalahari e una autra pròva que la natura es mai que sabenta.
Christian Andreu
