L’ametlièr, amendièr o amendolièr (Prunus dulcis) es un arbre de la familha de las rosacèas de fuèlha caduca e pòt arribar fins als cinc mètres de nautor. La sieuna camba es mai que mai jauna quand la planta es encara jova mas puèi ven de mai en mai verda, e grisa quand l’especimèn ja es adulte. Las sieunas fuèlhas son longas e estrechas d’una color verda intensa e pòdon aver una longor de fins a 12 centimètres.
La flor de l’ametlièr es blanca o rosa, fa entre 3 e 5 centimètres de diamètre, e, segon l’espècia, pòt s’amassar en grops d’una, doas o quatre flors amb fins a cinc petals. Lo fruch es dur e de color verd, pòt demorar fins a 5 meses per venir 
madur e sonque la grana pòt èsser manjada.
De proprietats estonantas
Lo fruch de l’ametlièr es l’ametla, un fruch qu’a fòrça proprietats car en medecina l’òli d’ametla es usat per luchar contra de brutladuras, dermatitis, pèl seca e encara divèrses problèmas intestinals. Tanben es utilizat per far de perfums car la sieuna odor es antiespamodica. A mai, l’òli d’ametla tanplan es usat per suenhar d’instrumentes musicals.
La lach d’amètla e es tanben usada en fòrça diètas car a de proprietats contra la tossèra, es ipotensora e epatoprotectora. Cèrtas espècias produisson d’ametlas amaras pr’amor del benzaldeid, que produsís d’acid cianidric plan toxic e ne manjar es perilhós, mai que mai pels mainatges, car pòdon aparéisser prusor, dolor e nausèa, simptòma segur d’empoisonament per cianur.
L’origina de l’ametlièr es Asia centrala ont foguèt ja coitivat dempuèi fa milièrs d’ans. D’ailà foguèt menat a Pèrsia e Mesopotamia ont foguèt encara menat mai enlà a travèrs de de las divèrsas rotas comercialas qu’amassavan las civilizacions de l’epòca antica.
Per l’ametlièr lo clima déu èsser suau e una glaçada pendent la prima li pòt far fòrça mal. Çò de melhor es lo plantar en de terrens amb de sabla. A l’Euròpa mediterranèa occidentala es plantat dempuèi fa mai de 2 000 annadas e òm pensa que foguèt menat pels romans e fenicis, car ambedoas civilizacions lo comercializavan. De primièr seriá arribat a la còsta e d’ailà dintrariá, pauc a cha pauc, vèrs l’interior. E uèi es coitivat pertot.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
