Los libres d’istòria e d’istòria de l’art nos ensenhan que l’art nasquèt fa aperaquí 30 000 ans dins las balmas occitanas, bascas e espanhòlas. Fins a uèi lo recòrd mai ancian europèu l’aviá la balma occitana de las Caus, mas aquò es pas autra causa que lo reflèxe de l’etnocentrisme europèu. Ongan meteis s’es descobèrt de pinturas dins de balmas indonesianas qu’an una plan mai granda ancianetat. E aquò vòl dire que l’homo sapiens europèu non foguèt pas lo primièr a crear d’art.
Mas las notícias sus la naissença de l’art contunhan d’arribar. E contunhan d’èsser estonantas. Ara, una còla internacionala de scientifics de l’Universitat de Lèida (Olanda) e de l’Universitat Nacionala Australiana an descobèrt que l’art —tal coma nosautres l’entendèm— non a una ancianetat de benlèu 30 o 40 000 ans mas benlèu de mai de 500 000.
L’estudi, que ja es estat publicat en la revista Nature, confirma qu’un homo erectus, un ancessor asiatic de la nòstra espècia, faguèt qualques marcas geometricas en forma de ziga-zaga sus la clòsca d’un mollusc fa 540 000 ans. La descobèrta proven de l’illa de Trinil, en Java, en Indonesia.
“Quand aviái d’obrir lo mollusc,” çò comenta Josephine Joordens, de la còla qu’a confirmat la descobèrta, “aqueste homo erectus amb una dent de raquin comencèt a far de gravatges geometrics sus la clòsca e après faguèt un forat. Per nosautres es pas un grand pas, mas per l’umanitat es un pas de gigant!”
Lo mollusc èra estat reculhit pel famós estudiós Eugène Dubois en 1880 en Java e èra demorat dins la colleccion Dubois del Musèu Natural de Lèida fins ara. Mas quand los scientifics estudièron aquel mollusc fossil provenent de l’illa de Trinit, en Java, descobriguèron que i aviá de gravatges geometrics faches per homo erectus.
Un artista que fa d’esfòrces
“Quan assagèrem de reproduire las meteissas marcas, constatèrem que caliá utilizar plan de fòrça e d’abilitat”, çò contunha Josephine Joordens, “e aquò pr’amor que las linhas convergisson en un angle qu’es pas casual. L’artista faguèt de vertadièrs esfòrces per far lo gravatge. E tanben es important de soslinhar que las linhas foguèron fachas en blanc sus negre-marron. Visualament èra plan estonant.”
Ara solament cal resòlver s’homo erectus foguèt lo nòstre grandpaire o nonmàs un oncle nòstre. Fa sonque qualques annadas, l’istòria disiá que l’òme de Neandertal èra lo nòstre paire, lo nòstre ancessor. Ara se sap qu’èra solament un cosin, plan prèp, mas cosin. Çò meteis se pòt passar amb homo erectus, que demorèt en Asia fins a fa solament 30 000 ans. Èra una linha ancessora de la nòstra espècia o solament una linha laterala?
Cossí que siá, ara ja sabèm qu’homo sapiens non es estat la soleta espècia qu’a fach d’art. Recentament s’es trobat de colarets faches per de neandertals. Aquò vòl dire que nosautres non sèm pas estats los solets umans que sèm demorats sus la Tèrra.
Christian Andreu
