Tradicionalament, las monarquias an patit totjorn de conspiracions entre desparièrs candidats en la succession del tròn. E lo sultan Soliman (çò de mai segur lo mai important de l’istòria de l’Empèri Turc Otoman) poguèt tanben espepissar los movements dels desparièrs partits, que correspondián a de filhs de desparièras femnas del monarca.
A la cort otomana èra abitual que los candidats pas esculhits patiguèsson una “subta mòrt” quand se produsissiá la succession. “Consequéncias de la genetica”. Curiosament, entre los fraires e los frairastres filhs de Soliman, avián de bonas relacions, mas podèm pas dire que lors maires mantenguèsson aqueles meteisses sentiments.
Lo primièr-nat, lo prince Mustafa, filh de la siá femna Mahidevran Hatun, gaudissiá d’una granda popularitat entre la populacion pels sieus succèsses militars e per la siá bona educacion. Gaudissiá tanben d’una fòrça bona imatge davant las poténcias estrangièras.
A començaments del decènni dels ans 1550, de seccions importantas de l’armada turca otomana volián que Soliman traspassèsse lo tròn al sieu filh, pr’amor que consideravan que lo reinatge de Soliman èra estat tròp long e que l’empèri aviá de besonh un sultan jove. E sembla que Mustafa apiejava aquela proposicion.
Soliman, anujat per la traïson del sieu aimat filh, convoquèt Mustafa a una reünion a la val d’Eregli l’an 1553. Lo jove prince tornava d’unas operacions militaras a Pèrsia e temiá lo pièger dels puniments. La traïson al sultan condusissiá a l’execucion. Mas lo sieu paire lo convenquèt en afirmant que poiriá se salvar dels delictes comeses e que deviá pas témer res.
Una fin pas esperada
Amb aquela tranquillitat, Mustafa se presentèt davant lo sieu paire, convencut de l’oportunitat de la reconciliacion entre ambedós. Pensava tanben que la bona image que Mustafa aviá davant l’armada arrestariá quina represalha que siá del sieu paire. E se voliá pas visitar lo sieu paire (una òrdre del sultan) podiá èsser acusat de traïson. Mas la realitat foguèt fòrça desparièra.
Après escotar las acusacions del sieu paire, Mustafa foguèt atacat per de soldats mentre lo sultan Soliman observava la scèna darrièra d’una cortina de lin. Mas malgrat lo desavantatge, Mustafa se defendiá dels sieus agressors amb fòrça coratge. Fin finala lo sultan cridèt los soldats qu’ataquèsson lo prince amb mai energia.
Après qualcunas minutas mai de lucha, e amb l’ataca de mai soldats, lo prince Mustafa poguèt pas manténer la siá defensa e moriguèt escanat pels soldats amb quaranta ans d’edat. Aquela tecnica èra utilizada coma forma d’execucion abitualament en l’Empèri Otoman.
Lo pòble otoman e l’armada recebèron la notícia amb dolor, perque èra un prince fòrça aimat, e totes consideravan que seriá l’eretièr del sultan Soliman. Los sieus meteisses frairastres patiguèron tanben la notícia de la mòrt del sieu fraire. Tanben totjorn a existit lo dobte sus la falsetat d‘acusacions de conspiracion contra lo sieu paire, e l’escasença de l’origina d’aquelas rumors (benlèu de qualcuna mairastra?).
Fin finala, l’eretièr de Soliman lo Magnific (sustot pr’amor que los autres cinc èran mòrts en desparièras circonstàncias) foguèt lo prince Selim l’an 1566.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
