CHARN: LO PES ECOLOGIC

Christian Andreu
0
La consomacion de charn per lo monde aumentet beucòp pendent lo segle passat, prumier dins los país industializats e subretot dins la segonda partida dau segle. Son passats a l’eschala mondiala d’una produccion de charn de 45 milions de tonas ec.* en 1950 a 302,4 milions de tonas ec. an 2012. Per çò qu’es de […]

MISTÈRIS DELS PICHONS CARPATS

Christian Andreu
0
Los Pichons Carpats son considerats coma l’inici del grand arc de montanhas carpaticas que i a entre la frontièra entre Àustria e Eslovaquia e los airals centrals de Romania. Maugrat lo sieu nom son una de las formacions amb bòsques mai grandas de tot lo país e an un airal de mai de 64 mil […]

DEU CAMIN TÀ ALFA CENTAURI

Christian Andreu
0
Mei d’informacions que ns’arriban adara deu programa espaciau “Breakthrough Starshot” (Tir Estellar), ua iniciativa entà enviar micronaus espaciaus granas com ua carta de credit tà la constellacion Alfa Centauri, situada qu’a 4,3 annada-lutz sonque de la Tèrra. Dab aqueth projècte l’umanitat que poderé arribar tà Alfa Centauri d’ací 20 ans contra los 30.000 ans necessaris […]

LA NUMERACION DECIMALA

Christian Andreu
0
Per faire lei nòstres calculs uèi lo jorn utilisem un sistèma de numeracion dich de posicion decimau, valent a dire format amé dètz simbòles sonats tanben de chifras arabas: 0-1-2-3-4-5-6-7-8-9, e que son dichs arabas perqué son leis arabas que leis an introduchs dins l’Euròpa. La realitat es qu’aquelas chifras son originàrias de l’India. Es […]

APRÈS LOS DINOSAURES ARRIBÈRON LAS FORMIGAS

Christian Andreu
0
L’edat d’aur de las formigas comencèt just après la desaparicion dels dinosaures. E foguèt aital pr’amor que comencèron de cultivar de camparòls coma noiridura. Fins a aquel moment avián “caçat” mas après qu’aguèsson fach aquò, los lors gèns cambièron definitivament. Un estudi scientific o a publicat dins la revista Nature Communications. La descobèrta es estada […]

SENCIÉNCIA, LA QUESTION ANIMALA

Christian Andreu
0
“La question es pas: Pòden rasonar?” ni mai: Pòden parlar? mas: Pòden sufrir?” Jeremy Bentham L’interès per la question animala se fai de mai en mai fòrt dins la societat d’auei. Maugrat tot, lo rapòrt daus umans a l’animalitat demòra, au mens dins las societats occidentalas, enguera plan influenciat per la pensada de Descartes e […]

LOS MEROVINGIANS: UN LINHATGE DESBREMBAT

Christian Andreu
0
Pendent los sègles V e VIII, lo linhatge merovingian, qu’aviá coma origina la tribú franca dels sicambris, dominèt d’amples territòris dins las ancianas províncias romanas de la Gàllia, l’anciana Elvetia, Belgica e parts de Germania. En aquela epòca los monarcas consideravan los reialmes de la sieuna proprietat e sovent èran despartits en eiretatge entre los […]

L’EIRETATGE GENETIC DE L’IMALAIA A PAS CAMBIAT PENDENT DE MILIÈRS D’ANS

Christian Andreu
0
Per primièr còp una còla de scientifics de las universitats d’Oklahoma, Chicago, Califòrnia e Uppsala (Suècia) an analizat e trobat lo còdi genetic dels ancians asiatics que visquèron en la region montanhosa de l’Imalaia. L’estudi balha de lutz sus aqueste còdi: a cambiat brica pendent de milièrs d’annadas. La causa mai segura, segon los recercaires, n’auriá […]

GUÈRRA DUBÈRTA ENTRE DE BALENAS

Christian Andreu
0
Los darrièrs estudis realizats pels ecològs marins an pogut assolidar que i a una guèrra dubèrta entre d’òrcas e de balenas boçudas de fa temps. Poiriá èsser que las balenas boçudas ajudèsson d’autres animals e los protegiguèsson de las atacas de las òrcas. Aquò, que se passa sovent, seriá causa d’una possible guèrra entre las […]

TRÒBAN DE PRÒVAS DE CULTURA DE RIS EN CHINA FA 9000 ANS

Christian Andreu
0
La descobèrta es estada realizada per una còla internacionala de scientifics e es estada publicada a la revista Scientific Reports. Lo cap de la còla d’arqueològs, Yunfei Zheng, de l’Institut Provincial d’Arqueologia de Hangzhou, a confirmat qu’aquesta cultura de ris chinesa se pòt situar entre las primièras de l’umanitat. Los arqueològs an trobat de pròvas […]