L’ASTRE DE SORDÈL, UN TROBADOR ITALIAN

Christian Andreu
0
Sordèl de Goito foguèt lo mai celebrat trobador italian de la debuta del sègle XIII que s’inspirèt en la siá activitat al modèl poetic provençal, e adoptèt la lenga d’òc per compausar los sieus vèrses e benlèu un dels mai fortunats. Aicí, per la sieuna vida e perque Dante Aliguièri lo celebrèt en la Divina […]

L’ÒME QUE DESCOBRIGUÈT ISLÀNDIA

Christian Andreu
0
Quand pensam en los primièrs òmes qu’arribèron a Islàndia totjorn pensam en la colonizacion vikinga. Totun, mai de 1000 ans abans, un comerciant sortiguèt de Massilia (uèi lo jorn Marselha) e arribèt a aquesta illa en un viatge de mai de 12.000 quilomètres qu’encara uèi es estat considerat estonant. La sieuna gèsta encara ara es […]

LO PREPAUS DE DORMIR

Christian Andreu
0
Fa fòrça annadas que la comunautat scientifica discutís perqué dormèm. Divèrses scientifics an soslinhat que la rason primièra es per sauvar energia. D’autres pensan qu’es una escasença jornalièra per netejar la perduda cellulara qu’a lo cervèl. D’autres encara an prepausat que los animals an de besonh dormir, simplament, per s’amagar dels predators. Ara, dos estudis […]

ES CONFIRMADA UNA GUÈRRA DINS L’ANCIAN COLORADO

Christian Andreu
0
L’arqueologia estatsunidenca a pogut confirmar una guèrra fòrça anciana. Se debanèt al sègle XII dins çò qu’es uèi l’estat de Colorado. Gaireben totas las esqueletas trobadas en aqueste luòc mòstran de senhals de violéncia. Un fach que provoquèt l’extincion totala de tota una societat nativa nòrd-americana. La guèrra aguèt luòc entre los ans 1140 e […]

LO KAKAPO

Christian Andreu
0
Que soi normaument acostumat a escríver suus ausèths que viven dens la region nosta, mes uei que’vs vau parlar d’un ausèth que demòra de cap a un dia e cinc oras de nosautes. Aqueste ausèth que s’apèra lo Kakapo (lat.strigops kakapo) e que viu en Navèra-Zelanda. Lo kakapo qu’ei un gran papagai de Navèra-Zelanda, qu’èra […]

LO CASTELHAN FOGUÈT UN DIALÈCTE DE L’OCCITAN

Christian Andreu
0
Uèi lo CAOC (Centre d’Agermanament Occitano-Català) fa la presentacion del libre de Lluís María Mandado, un escriban catalan, “Lo Cid de València èra catalan”. Lo libre a un missatge que pòt inquietar mai d’un: la reconquista espanhòla foguèt pas cossí nos es estada explicada. L’eròi castelhan Cid foguèt catalan e Castelha auriá pas pogut contunhar […]

LA MECANICA QUANTICA E LA FACTORISACION

Christian Andreu
0
I – D’en promier fau explicar çò qu’es questa mecanica qu’es mai que mai descorrenta per l’uman lambda. Dins nòstre monde de cada jorn, lei causas son determinadas per seis estats. Podèm à l’ora d’ara determinar la massa, la velocitat, la posicion d’un objècte, son energia per de mesuras gràcias à d’aparelhs fachs per aquò. […]

LA CAPITADA DE LA PREMSA GALESA

Christian Andreu
-1
La lenga celtica parlada al País de Galas, tanben coneguda coma galés, es pas encara majoritària. Mas o poiriá arribar a o èsser un jorn, pr’amor que divèrses senhals avisan que, maugrat èsser encara una lenga minorizada, a una santat de fèrre. E poiriá renàisser. La bona santat de la premsa locala en lenga galesa […]

TRÒBAN DE MONTANHAS COBÈRTAS DE METAN SUS PLUTON

Christian Andreu
0
La NASA a publicat los darrièrs imatges del robòt espacial New Horizons (Nòus Orizonts) e aquestes mòstran divèrsas montanhas cobèrtas de metan. Las montanhas son situadas al Pòl Sud d’aquesta planeta e son estadas obtengudas a aperaquí 33 900 quilomètres de Pluton. Los imatges foguèron realizats amb una camèra Multispectral Visible Imaging 45 minutas abans […]

LO CORATGE DE RUMINAHUI

Christian Andreu
0
L’Empèri Inca, tanben apelat en quíchoa  Tawantinsuyu (Empèri de las quatre parts ), poguèt conquistar lo territòri que uèi lo jorn es Eqüator pendent la segonda mitat del sègle XV, amb de desparièras alianças e conquistas de reialmes locals pichons. Una de las practicas comunas dels conquistadors incas èra crear ligams familhars amb las dinastías que […]