LA FIN D’UNA ESTELA

Christian Andreu
0
La descobèrta recenta d’un nòu fenomèn estelar (la desaparicion instantanèa d’una estela) a empench divèrsas còlas d’astrofisicians de la planeta a assajar de lo comprene. Una d’aquelas còlas, de l’Universitat de Copenaga, a confirmat que i a cèrts sistèmas estelars amb d’estelas que pòdon morir lèu-lèu. Un fenomèn nòu per la sciéncia, car fins ara […]

LO PRÈMI OSTANA

Christian Andreu
0
Al mond existissián aperaquí dètz mila lengas, mas qualques unas son en situacion de menaça: son las nomenadas “lengas minorizadas”. Son nombrosas las iniciativas per far conéisser aquela autra realitat lingüistica, mas volèm parlar del PRÈMI OSTANA, una iniciativa reüssida e justament reconeguda organizada per l’ASSOCIACION CHAMBRA D’ÒC dempuèi l’an 2008, que prèmia la trajectòria […]

LO CONGRÉS PRESENTA NINON

Christian Andreu
0
Lo Congrés Permanent de la Lenga occitana presentèt fa gaire un nou sit pels mainatges que parlan francés e tanben gascon. Lo sit, foguèt demanat pel Departament dels Pirenèus Atlantic, e aufrís un sens fin de ressorsas pels enfants bilingües. Lo Congrès  adreiçet lo nòu portal als mainatges gascons mas tanben als parents e professionals […]

DE BIOLÒGS DESCOBRISSON DE VIRUS GIGANTS A GROENLÀNDIA

Christian Andreu
0
Fa pas gaire una còla de biològs descobriguèt de virus gigants jos lo glaç de Groenlàndia. Malgrat que los primièrs virus gigants ja foguèron descobèrts pel primièr còp en 1981, aquò se debanèt a l’ocean e pas al glaç artic. Èran de virus qu’infectavan d’algas verdas a l’ocean. Mai tard tanben foguèron trobats de virus […]

LO GENÒMA LO MEI LONG

Christian Andreu
0
Que demorè drin, mes la sciéncia que podó dejà confirmar quau ei l’espècia viva dab lo genòma lo mei long de tota la planeta. Aquò qu’ei estat ua descobèrta estonanta, pr’amor que los cercaires suspectavan pas qu’aqueth sia ua planta petita que demora a l’isla de Navèra Caledònia, au Pacific. Mes qu’ei l’espècia qu’a lo […]

FAUNA OCEANIANA (9): L’EMÓ

Christian Andreu
0
Quora parlam de l’emó (Dromaius novahollandiae) parlam tanben del màger ausèl australian e tanben de la sola espècia que demòra uèi lo jorn de l’escandit genre dels Dromaius. Demòra a la majoritat del territòri australian mas, mai que mai, a l’interior d’aquel continent. La color abituala dels emós es bruna. Pòdon arribar plan als 1,5 […]

LO PAÍS DEL MOND AMB MAI D’ILLAS

Christian Andreu
0
Quin es lo país amb mai d’illas al Mond ? Benlèu l’estat francés, qu’a un fum d’illas ? O benlèu qualque autre país europèu ? Sèm segurs qu’es pas qualque estat asiatic o oceanian pr’amor qu’ailà i a sovent d’illas e d’illas ? L’estat francés a sonque un pauc mai de 1000 illas mas es pas sus la lista […]

LAS CIUTADÈLAS DE L’AUDE, PATRIMÒNI DE L’UMANITAT (I)

Christian Andreu
0
La Ciutat Vièlha de Carcassona es Patrimòni de l’UNESCO dempuèi l’an 1997, mas benlèu aquel grand monument istoric aurà lèu coma vesins d’autres amb lo meteis nòm. Sèt fortalesas medievalas de la meteissa epòca, las nomenadas “ciutadèlas de vertige”, pòdon èsser declaradas tanben Patrimòni de l’Umanitat l’an 2026. Son Las Tors, Aguilar, Montsegur, Pèirapertusa, Puèglaurens, […]

FAUNA OCEANIANA (8): LO DINGO

Christian Andreu
0
La classificacion del dingo (Canis lupus dingo) encara provòca uèi lo jorn de problèmas a la comunautat scientifica. O a fach pendent decadas. Gaireben dempuèi la descobèrta d’aquel canid pels occidentals en 1788. Encara uèi i a cercaires que considèran qu’es una sosespècia del lop indian, del còp que d’autres pensan qu’es una sosespècia del […]

LA CONQUISTA ANIMAU DE LAS VILAS

Christian Andreu
0
Durant e aprés la pandemia, de detzenats d’espècias mamifèras e ausèths gausèn entrar dens hèra vilas e Gasconha n’estó pas nada excepcion. Despuish ençà, sanglièrs, vops e ratascauvas que gausan entrar de mei en mei en vilas, en çò que los cercaires comènçan dejà a conéisher coma la navèra conquista animau de las vilas. La […]