SE TRAPA LAS PRIMIÈRAS EVIDÉNCIAS DELS AXIONS

Malgrat que siá estada una longa recèrca (lo primièr cop que se’n parlèt d’un biais teoric foguèt pendent los ans 1970) los astrofisicians aurián enfin trobat d’evidéncias scientificas de l’existéncia dels nomenats axions. Aital, aquelas particulas, fins ara ipoteticas, que sèrvan la simetria temporala de la fòrça nucleara, serián las que produson la matèria escura.

A mai, es estat descobèrt que son creadas dins lo còr de las estelas de neutrons mas que se n’escapan pr’amor qu’interagisson amb la quita matèria. Pr’amor d’aquò venon de rais-X dins los camps magnetics que i a a l’entorn de las estelas. La descobèrta de las primièra pròvas scientificas de lor existéncia es estada publicada dins la revista numerica Physical Review.

Dins aquela publicacion, los astrofisicians qu’an donat de pròvas de lor existéncia mòstran qu’un excès de rais-x dins un grop isolat d’estelas de neutrons poiriá ara èsser plan explicat per aquel mecanisme que seguisson los axions. L’estudi se faguèt sus un grop d’estelas de neutrons conegut coma las Set Subrebèlas, situadas entre 400 e 2160 annadas lutz de la nòstra planeta.

De poderoses camps magnetics

 Aquelas estelas possedisson de poderoses camps magnetics e la teoria èra que podián solament produire de rais X e de lutz UV amb una energia de bassa intensitat. “Normalament es pas res d’estonant, çò diguèt lo fisician del Departament d’Estat dels Estats Units, Benjamin Safdi, mas aquò foguèt una bona causa, fin finala”. Segon aqueles cercaires, se los axions existisson ben, aurián de reagir coma se foguèsson d’estelas de neutrons pr’amor de lor massa e de la manièra qu’interagisson amb la matèria. E n’i poiriá aver fòrça dins las estelas.

I a de còps que los neutrons se mòvon dins las estelas de neutrons e libèran de neutrins o d’axions. D’aquela manièra las estelas se refregirián. Los axions poirián viatjar vèrs d’autres luòcs e finirián dins los camps magnetics a l’entorn d’aquelas estelas. E malgrat que se’n parlèsse teoricament dempuèi los ans 1970, calguèt esperar fins a l’an 2019 per trapar de rais-X que se podián pas comprene dins lo grop de las Set Subrebèlas.

 “Se podèm demostrar, fin finala, en mai de qualques evidéncias, coma las qu’avèm trapadas ara, que lor existéncia es reala de manièra scientifica, çò diguèt Safdi, aquò seriá un fach revolucionàri perque poiriam parlar d’una nòva particula universala, e mai se foguèsse sonque una particula restacada amb la matèria escura”.

La Redaccion

Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion