Los nòus estudis an confirmat que, mercés al fenomèn de la superposicion quantica, una soleta particula de lutz pòt enviar d’informacion en doas direccions a l’encòp. Es un fach teoric de mal demostrar mas una còla de cercaires de l’Institut per l’Informacion e l’Optica Quantica de Viena o a reüssit: amb una soleta particula de lutz an enviat lo meteis messatge a dos luòcs, çò es en doas direccions.
La demostracion de tot aquò foguèt atencha en utilizant un solet foton (particula de lutz) e en fasent arribar amb aqueste d’informacion a doas personas a l’encòp. Aquò es possible solament pr’amor de la mecanica quantica: es a causa del fenomèn de la superposicion, amb lo mandadís d’informacion per mejan d’una soleta particula a dos luòcs a l’encòp.
Una tematica populara
D’enviar d’informacion en tot utilizar de particulas quanticas es estat una tematica populara puèi que totes cresián qu’amb la comunicacion quantica arribariá pas res de melhor. E los nòus estudis faches sus aquela matèria an descobèrt de nòvas tecnicas. “De còps avèm l’obsession d’una idèa –çò diguèt lo fisician Philip Walter, de l’Universitat de Viena–. E sul còp, o as davant tu sens o veire.”
Aital, los fisicians Flavio del Santo, de la meteissa universitat, e Borivige Dakic, de l’Acadèmia de las Sciéncias austriaca, an descrich la teoria d’aquela nòva tecnica dins la revista numerica Physical Review Letters.
Mas, a mai, pendent aqueste mes an fach una demostracion empirica de tot çò anonciat. Segon aquesta, cal imaginar doas personas desparièras, Jan e Jana, que son en diferents luòcs. Amb la fisica classica, Jana a besonh d’un foton e Jana d’un autre per se mandar de messatges a l’encòp –e cada particula de lutz transmet un bit, 0 o 1–.
Mas se Jana e Jan an un foton en superposicion –a l’encòp prèp d’ambedós–, pòdon manipular lo foton per i metre 0 o 1 e l’enviar a l’autre. Mas un lo recebrà primièr. Se Jana e Jan meton lo meteis bit, Jana recep primièr lo foton. Se lo bit es desparièr, Jan lo recep primièr. E cadun sap çò qu’a mes l’autre.
Aital, los scientifics envièron de fotons a travèrs d’un camin de miralhs. En tot metre lo foton en superposicion podèron mandar lo meteis foton als dos ponches que s’apelavan Jana e Jan.
En tot cambiar la fasa de l’ondada electromagnetica de la lutz los cercaires balhèron lo còde de 0 o 1 a cada ponch. Mentre qu’arribava al ponch, lo foton –qu’encara flotejava entre Jan e Jana– èra enviat tanben en direccion contrària. En rota, lo foton interagiguèt amb el meteis e aquò foguèt a l’origina de de sa primièra arribada, siá en çò de Jana, siá en çò de Jan.
L’experimentacion foguèt descricha puèi coma “una nòva bèla idèa”, segon lo fisician d’Oxford Giulio Chiribella. “Es una nòva manièra qu’a la mecanica quantica de nos estonar” – çò diguèt.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
