Las formigas son un dels insèctes socials mai complèxes tanplan pus estonants. Divèrses cercaires an descobèrt que, maugrat viure de mejana solament sièis jorns en la natura, lor memòria olfactiva es tras que longa. Aital, pòdon remembrar l’odor de desparièrs tipes de manjar pendent tota la sieuna vida. E i a una explicacion racionala.
La tròba arribèt aprés que plusors scientifics de l’Institut per l’Ecologia Quimica Max Planck faguèron una experimentacion amb de formigas e d’odors. Una espècia d’aquelas, la formiga Cataglyphis fortis, que viu al desèrt saharian tunisian demostrèt aprene plan lèu diferents tipes d’odors de manjar. E los remembrar pendent lor cuerta vida. Totun, non se debana çò de meteis en flairar lo niu.
Las abilitats d’aquelas formigas per remembrar fins a 30 tipes desparièrs d’aulors foguèron demostradas tras qu’ordinàrias. O aprenián lèu mas se passèt pas çò de meteis se una odor èra ligada amb lo niu. E quora aquela odor èra pas pus al niu èra sovent desbrembada. Mas de perqué ?
L’estudi acomencèt pr’amor que los cercaires volián saber cossí èra que las formigas podián trobar aisidament de manjar al Sahara e apuèi tornar trobar lo camin al niu. Un fach estranh. Cossí o fasián ? La còla qu’estudièt las formigas trobèt que las odors an un ròtle grand dins tot aquò. Mas solament quora cercan de manjar. Las odors del niu demoravan pas tan dins lor memòria.
Dos tipes de memòria olfactiva desparièrs
Aquò voliá dire que dins los cervèls d’aquel tipe de formiga las memòrias èran desparièras segon se foguèsse necessàri trobar de manjar or lo niu. Per trobar de manjar la memòria èra fòrça mai rapida e demorava pus.
“Foguèrem estonats de veire cossí aprenián diferentas odors de manjar e apuèi los remembravan pendent tota lor vida – çò diguèt Markus Knaden de l’Institut Max Planck -. Maugrat que la majoritat d’aquelas viviá pas mai de 6 jorns podián remembrar fins a 25 jorns una odor de manjar”.
Totun, las odors que i aviá dins lo niu èran pas tan remembradas. Caliá las reconéisser fins a 5 o 6 còps e quora i èran pas pus las desbrembavan. Segon la còla qu’a fach aquel estudi poiriá aver una explicacion racionala per aqueles dos tipes de memòria olfactiva dins las formigas del desèrt.
“Pendent lors vidas las formigas encontran tota sòrta de manjar. Per elas es important d’aprene lèu quora una odor es bona per manjar e quora non – çò soslinhèt Knaden-. Lo niu, d’un autre costat, es un luòc que totjorn a la meteissa aulor e pr’aquò es pas important remembrar las desparièras aulors que i a dins. Cal pas aver una memòria desseparada per lo trobar”.
Aital, per los cercaires, aquela espècia de formigas a de besonh flairar solament un còp lo niu per puèi lo tornar trobar. Es mai important conéisser se una odor las menarà a un bon manjar luenh del niu. Trobar lo camin de tornada, maugrat èsser luenh del niu es pus aisit per las formigas. Normalament l’aulor del niu càmbia pas durant lor cuerta vida.
La Redaccion
*Fòto de portada de l’Institut per l’Ecologia Quimica Max Planck.
