Pauques fenomèns astronomics tant extraordinaris coma un truc galactic pòdon èsser descriches scientificament. Aquò es çò qu’una còla internacionala a confirmat après far un estudi de las donadas del satellit Gaia. La collision se debanèt fa de temps mas pas luènh: d’efièch, es estat confirmat lo truc entre nòstra pròpria galaxia, la Via Lactèa, e una galaxia mai pichona, la dicha Galaxia de la Salsissa. Aürosament, aquel truc aguèt luòc fa mai de 8 miliards d’annadas.
Segon los astronòms qu’an rendut public ara aquel eveniment espacial, lo truc entre la Via Lactèa e la Galaxia de la Salsissa foguèt lo mai important eveniment espacial qu’aja viscut nòstra galaxia, qu’esperèt de milions d’ans abans de poder tornar trobar son camin dins l’Univèrs.
Atal, lo truc entre las doas galaxias auriá definit l’estructura de la Via Lactèa e per astre aquò se debanèt fa entre 8 e 10 milions d’annadas. La Galaxia de la Salsissa poguèt pas subreviure al truc e cambièt totalament de direccion. Sas estelas comencèron de se mòure de manièra radicala, e la coa qu’an laissada dins l’espaci ven d’èsser trobada pels astronòms. Aquò faguèt sospechar que quicòm de grand s’èra produch.
La recèrca de las coas estelaras
“Pr’amor del truc espacial entre las doas galaxias, plusors estelas de la Galaxia de la Salsissa comencèron de far de movements desparièrs amb d’orbitas radialas –çò diguèt Vasily Belokurov, de l’Universitat de Cambridge–. E daisseron un camin long e estrech, coma d’agulhas. Aquel camin es arribat gaireben al centre de la Via Lactèa. Aquò foguèt una granda pròva d’aquela collision entre galaxias”.
La recèrca dels camins daissats per aquelas estelas s’es facha amb divèrsas donadas fornidas pel satellit Gaia, de l’Agéncia Espaciala Europèa. Los astronòms poguèron atal estudiar las posicions e las trajectòrias d’aquelas estelas abans e après lo truc espacial.
“Un còp qu’aviam las velocitats d’aquelas estèlas –çò confirmèt Wyn Evas de la meteissa universitat anglesa– poguèrem veire cossí arribava la pichona galaxia, cossí s’èra passat lo truc amb la Via Lactèa e cossí divèrsas estelas èran lançadas de manièra radiala. Aquelas estelas son çò que demòra d’aquela galaxia que truquèt amb nòstra Via Lactèa”.
E malgrat que la Via Lactèa patisca dins dètz milions d’ans una collision amb una autra galaxia (la Galaxia Nana del Sagitari), la Galaxia de la Salsissa foguèt fòrça mai massiva en gas, estelas e matèria escura. Fins a 10 miliards de còps la massa del Solelh, çò que mòstra doncas l’importància del truc dins l’istòria de la Via Lactèa. L’estudi es estat publicat dins la revista numerica Monthly Notices of The Royal Astronomical Society.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
