Maugrat que toti pensam que se i a mès trafic en es carretères, açò vò díder normauments mès contaminacion atmosferica, naues donades scientifiques permeten ara conéisher damb mès prigondor es causes reaus dera contaminacion en es carretères. Ei pejor era contaminacion des grani camions – sustot se son vielhi – que non un trafic mès gran. Ei atau pr’amor des emissions de carbon nere en es carretères per aguest tipe de veïculs.
Es donades arriben d’un des païsi que mès esfòrç hèn cada an contra era contaminacion climatica, Canadà. Ací s’a hèt un nau estudi sus era contaminacion en es carretères entà trapar es agents que ne provòquen mès. E, suspresa ! I a ua causa pejor qu’auer un gran volum de trafic, e açò son es grani camions, sustot es que son mès vielhi. Aguesta ei era causa mès importanta de contaminacion aué entath 30 % de canadians, que demòren a mens de 500 mètres de carretères granes.
Er estudi siguec hèt peth Centre der Environament e Cambi Climatic de Canadà e eth Ministèri der Environament dera província d’Ontario. Era conclusion ei qu’es camions mès grani e vielhi contaminen encara mès cases, escòles e espitaus que i a pròp des carretères que non se i a mès tràfic de coches particulars.
Era autopista damb mès trafic d’America deth Nòrd
Er estudi qu’a aguesta susprenenta conclusion finau ( pr’amor qu’en granes ciutats encara se ditz que damb mès coches i a mès contaminacion) siguec hèt en Vancouver e Toronto, mès tanben ena carretèra damb mès trafic de tota America deth Nòrd, era autopista 401. E es nivèus des emissions damb contaminacion des grans camions sigueren, damb diferéncia, es mès grani.
Atau, es cercaires d’aguest estudi trapèren que i auie tanta contaminacion en carretères locaus damb fòrça camions qu’ena autopista 401, ua des que mès trafic a en tot Canadà. “Açò auie ua causa clara – çò diguec Greg Evans, qu’a dirigit aguest estudi -. Ei pr’amor deth vent e era proximitat ara carretèra. Mès era suspresa arribèc en descobrir qu’eth nombre de veïculs non hègen era diferéncia mès quin tipe de veïculs èren”.
De mès, naues donades confirmèren que i auie fòrça mens emissions de carbon nere ena 401 pendent es dimenjades maugrat que i a encara fòrça tràfic. “Non i a camions aqueri dies- çò diguec Evans”.
Er estudi vò ara hèr participar era societat pr’amor que toti an de saber era vertadèra causa pròp des carretères de càncers, problèmes respiratoris, cardiacs e neurodegeneratius, es camions grani. Es naues donades hèn evident que cau retirar aqueri camions des carretères pr’amor dera santat umana e environamentau. Er estudi siguec publicat ena revista online Environamental Science &Tecnology.
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
