Sembla que lo cèl e lo climat de la planeta, abans l’industrialisacion, avián mai de nívols que ço que se pensava fins a uèi. Aquò a pogut èsser confirmat pel CERN ( Organizacion Europèa per la Recèrca Nucleara ) en dos estudis publicats après far una experimentacion sus aquò sonat CLOUD – nívol en anglés-.
Lo CERN es a priori pas un luòc per estudiar la climatologia, mas lo nom CLOUD fa tanben referencia au fach qu’es una version modernisada de las cambras de nívols que fogueron utilisadas per detectar de particulas subnuclearas (per exemple los rais cosmics) dins la promiera mitat dau sègle XXen. Un sègle pus tard, realisam qu’aquesta tecnologia pòt tanben aver d’aplicacions inesperadas per un autre domèni de las sciéncias.
Segon l’experimentacion del CLOUD, los vapors organics que lançan a l’atmosfèra los arbres produsisson fòrça particulas d’aerosòl quan i a una fauta d’acid sulfuric. E s’abans se pensava que l’acid sulfuric èra essencial per formar aquestas particulas, ara se sap que los vapors biogenics tanben ajudan a formar nívols.
Cal estudiar melhor l’impacte de l’activitat umana en la planeta
“Aquesta es estada l’experimentacion mai granda facha dins lo programa CLOUD del CERN – çò diguèt Jasper Kirkby, pòrtavotz del programa -. Quan lo creissement dels aerosòls biogenics seràn incluses en los modèls climatics comprendrem melhor l’impacte de l’activitat umana sus los nívols e sus lo climat terrèstre”.
Una experimentacion per compréner melhor Lo programa CLOUD del CERN e las experimentacions que son estadas realizadas dins d’aqueste vòlon èsser una responsa a la peticion non oficiala del IPPC (Panèl Intergovèrnamental sus lo Cambi Climatic ), que considèra que lo creissement dels aerosòls e nívols dempuèi l’epòca preindustriala es una question plan dubtosa en tèmas coma lo cambi climatic a nivèl mondial.
Aqueste programa, publicat en l’edicion numerica del CERN, tanben a trobat que los ions qu’an coma origina rais cosmics galactics ajudan a crear mai de particulas biogenicas – de 10 fins a 100 fes mai par rapòrt a las particulas sens ions -. Aquò poiriá suggerir que los rais cosmics aurián jogat un ròtle fòrça important en la formacion de nívols e aerosols en epòcas preindustrialas, plan mai que non dins l’atmosfèra pollucionada qu’avèm uèi lo jorn.
Redaccion
