JA AUEM TELEPRESÉNCIA TRIDIMENSIONAU
Coma telepreséncia entenem ja aué era reproduccion d’imatges tridimensionaus a trauèrs d’ologrames. Aquera tecnica, que tà fòrça gent encara ei un hèt de sciéncia-ficcion, ja hè temps qu’ei utilizada per diuèrses indústries actuaus, coma es DVD’s, cartes de crèdit, bilhets, etiquetes de seguretat, certificats e passapòrts, mès ara s’a podut hèr ua pròva ena quau sonque dues minutes desseparen er objècte/uman originau dera sua imatge virtuau.
Embrembatz-vos quan ena pellicula ‘Era guèrra des esteles’ de 1977 eth robòt R2D2 demanaue ajuda a Luke Skywalker a trauèrs d’un olograma dera princessa Leia : donques aquerò ja ei ua realitat. Enguan diuèrsi scientifics dera Universitat d’Arizona, enes estats Units, an podut desvolopar eth prumèr dispositiu olografic que pòt registrar ua imatge en un lòc e mostrar-la en un aute lòc en un temps quasi reau. Ei çò qu’ei conegut coma Telepreséncia tridimensionau o Olografia.
Aquera descubèrta poderie condusir a nauères aplicacions dera tecnologia tridimensionau olografica enes indústries der òci (deus lesers, ndc.) o dera telemedicina sens desbrembar es mapes en tres dimensions.
Ei estada ua equipa de scientifics dirigida per Nasser Peyghambarian, qu’an podut desvolopar un dispositiu multicolor olografic qu’ei nauèth dempús de dues segondes, de manèra qu’era actualizacion ei quasi en temps reau e tot aquerò gràcies a un polimèr fotorefractari coma materiau de registrament: en un lòc, es imatges son preses de diuèrsi angles estant, e dempús son enviades via Ethernet. En un aute lòc son arrecebudes e estampades damb ologrames. Quantes mès camères melhor pr’amor qu’era definicion des imatges ei mès bona.
“Se vires eth cap entara dreta o entara esquèrra –ce ditz Peyghambarian-, ensús o enjós, pòdes veir diuèrses perspectives. Ei era causa mès semblanta a veir imatges dera vida reau. Ei atau pr’amor qu’es umans èm abituats a veir en 3D”. Aquera descubèrta non ei nauèra. En 2008 ja se n’auie hèt ua de semblanta mès er olograma ère monocròm, sens colors, e cambiaue sonque cada quate minutes. Ara es cambiaments son quasi en temps reau.
Ua descubèrta de 1947
Era Olografia siguec descorbida dejà peth fisic ongarés Dennis Gabor en 1947. Pr’aquerò, aqueth scientific arrecebec eth prèmi Nodel de Fisica ja en 1971. Tanben arrecebec era patenta (lo brevet, ndc.) que, totun, siguec amelhorada annades dempús damb eth desvolopament deth lasèr. Olografia vò díder holos (sancer) e grafos (imatge) pr’amor qu’es ologrames èren sancers e se podie veir diuèrses perspectives e non pas sonque ua. Es prumèri ologrames en 3D sigueren hèti en 1963 en Estats units e ena Union Sovietica.
Lèu non auram de gésser de casa tà trobar es amics. Se hè heired o calor o tanben pr’amor qu’èm cansats, toti auram un olograma enes nòstes cases e poderam trobar amics e parents enes cases sues tranquillaments. Quauque invencion tipe Skype o semblanta permeterà as nòsti amics de mos veir de luenh. Poderam enquia vesitar, ath moment dera net de Nadau, tota era familha sens gésser de casa. E tad aquerò non calerà demorar vint o trenta annades. Eth futur qu’arribe, eth futur reau, ja ei ací, damb nosati.
Christian Andreu
