Se pensavan pas qu’existisguèsse. Mas ara una còla de fisicians de l’Universitat d’Iowa o a pogut demostrar scientificament. E mai siá fòrça instable –pas de tot en tot– , l’existéncia del tetraneutron es estada provada. Totun, sa vida es mai que corta –5*10-22 segondas– e la pòrta rèsta dubèrta a l’exploracion de nòvas fòrças entre los neutrons.
Los neutrons son fòrça instables e d’espereles tendon a se convertir en plusors neutrons saprès qualquas minutas solament. Òr, una simulacion facha per un superordenador a pogut demostrar que quatre neutrons amassa pòdon arribar de formar una estructura establa encara que per pauc de temps.
Un temps limitat per o poder confirmar
Aquesta estructura s’apèla tetraneutron e lo trabalh per l’identificar foguèt un problèma pr’amor de sa corta, plan corta existéncia. Mas, fin finala, plusors fisicians estatsunidencs o an pogut far.
“Demòra dobèrta una nòva linha d’investigacion –çò diguèt James Vary– del Departament de Fisica e Astronomia de l’Universitat d’Iowa . Estudiar lo tetraneutron ajudarà a comprene las fòrças contengudas dins los neutrons e tanben l’estabilitat dels sistèmas fisics presents dins las unions de dos e tres neutrons”.
Aital, la simulacion facha amb las mai nòvas tecnologias a permés de confirmar la primièra observacion de l’evidéncia d’aquesta mena d’estructura dins una experimentacion realizada al RIKEN (Laboratòri d’Ions Radioactius), a Saitama, en Japon. Una còla del professor Susuma Shimoura, de l’Universitat de Tòquio, ja aviá predich l’existéncia del tetraneutron, mas n’aviá pas pogut demostrar son existéncia scientificament.
L’observacion foguèt facha en 2016 amb un mecanisme d’èli-8 (èli amb quatre neutrons extra) que trucavan amb un atòm regular d’èli-4. Aquesta operacion devesissiá l’èli-8 e l’èli-4 e un tetraneutron que puèi se devesissiá a l’encòp en quatre neutrons d’ions.
Totun, que caliá o poder demostrar scientificament e un cop fach s’es pogut dobrir una nòva pòrta dins la recèrca dels nuclèus atomics e de lors isotòps (o nuclèus amb un nombre desparièr de neutrons). Aquò poiriá far cambiar la carta dels nuclèus que representa lo comportament radioactiu dels elements e lors isotòps: un neutron es desparièr entre son existéncia basica e l’estat de tetraneutron.
Fins a uèi èra solament coneguda una autra estructura de neutrons, çò es l’estela de neutrons, mas se pensava qu’èra facha totalament de neutrons. Aquestas an un rai d’11 km mas una massa similara al Solelh. Cal ara doncas estudiar se d’autres amassadas de neutrons pòdon constituir d’estructuras mai establas dins lor camin per formar una estela de neutrons. L’estudi es estat publicat dins Physical Review Letters.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet , lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
