Home DIVÈRSES ERA SEQUÈRA ACABÈC DAMB ERA CIVILIZACION DER INDUS
ERA SEQUÈRA ACABÈC DAMB ERA CIVILIZACION DER INDUS
0

ERA SEQUÈRA ACABÈC DAMB ERA CIVILIZACION DER INDUS

0

Er Indus ei encara auè un des arrius mès longui d’Asia. E siguec, hè 4.600 ans eth lòc on i neishec ua des civilizacions mès importantes dera umanitat: era nomenada civilizacion d’Harappa. Ara, era paleoclimatologia prepause qu’era sua fin aurie ua causa climatica: ua sequèra fòrça intensa qu’aurie arturat eth cicle des monsons pendent mès de 200 annades. Açò aurie provocat er abandonament de ciutats coma Mohenjo-Daro e era fin d’aquera civilizacion.

Es segèls des ciutats dera civilizacion d’Harappa son des mès ancians que s’an trapat.

Atau, mentre que d’autes civilizacions d’aquera madeisha epòca coma es d’Egipte, Grècia o Mesopotamia aurien finit per ua longa sequèra hè 4.000 annades, era fin dera civilizacion der Indus ei encara aué un mistèri. Pr’açò ara ua còla de paleoclimatològs an volut estudiar damb prigondor se es causes tanben sigueren climatiques. An estudiat donades d’isotòps en depaus d’un ancian lac e damb eres an podut descorbir qu’eth cicle deth monson s’arturèc pendent dus sègles.

Era civilizacion der Indus, un arriu qu’aué ei en Paquistan e Índia, siguec tanben aperada de Harappa. Auie coma caracteristiques granes ciutats fòrça ben planificades damb bèri uns sistèmes municipaus fòrça avançats pera epòca. Era sua escritura non a estat jamès deschifrada. E pòc a pòc es sòns abitants abandonèren es sues ciutats e era sua civilizacion desapareishèc hè 4.600 annades.

Era còla de recercaires qu’a hèt aguest estudi a coma cap a Yana Dixit, dera Universitat de Cambridge, e an estudiat es donades der ancian lac Kotle Dahar, en Haryana, Índia. Entà he’c an amassat casquelhs de cargòlh de lac (Melanoides tuberculata) hèts d’un carbonat de calci (CaCO3) nomenat argonita. E an compdat es molecules entà separar es isotòps d’oxigèn-16 e es d’oxigèn-18.

Ua sequèra de mès de 200 annades

Eth lac de Kotla Dahar a mès o mens aigua segontes era epòca der an. Pendent era sequèra er oxigèn-16 s’esvapòre fòrça mès ràpid qu’er oxigèn-18. E es casquelhs de cargòlh an mès oxigen-18. Er estudi mostrèc mès oxigèn-18 entre hè 4.200 e 4.000 annades. Açò volerie díder que non agueren ploges pendent aquera epòca: es monsons acabèren pendent 200 annades.

Es resultes sigueren publicades ena revista online Geology e mòstre era idèa qu’era fin des ploges deth monson aurien provocat eth declin d’aquera civilizacion. Totun, un des scientifics, David Hodell, confirmèc qu’es donades serien solament segures se se parle d’ua epòca 100 annades mès o mens d’aqueth moment.

Ara se sap donques que ciutats coma Mohenjo-Daro acabèren es sòns dies per ua sequèra de mès de 200 annades.

Ath delà, Anil Gupta, director der Institut Wadia de Geologia der Imalaia en Dehradun, Índia, confirmèc qu’eth trabalh ajude fòrça a fixar eth recòrd geografic des ancianes sequères en aquera region. E pr’açò cau hèr encara mès questions: Perqué ? E perqué non s’an trapat encara cambis en eth corrent der Atlantic Nòrd en aquera epòca o ena activitat deth solei ?

Hè pòc, ua auta còla de paleoclimatològs qu’auie Sughma Prasad coma cap tanben afirmèc era madeisha causa. Prasad, que trabalhe en eth Centre de Recèrca de Geosciéncia de Postdam trapèc que i auec ua sequèra hè 4.000 ans. “Era sequèra comencèc dilhèu un pòc abans – ac diguec Prasad -. Mès ei un fenomen que siguec fòrça mès intens hè 4.600 annades”.

“Se era fin des monson siguec era causa principau dera fin dera civilizacion der Indus – çò diguec Hodell -, ei segur qu’es ancianes societats lutèren contra eth clima. Ei ua leçon entara nòsta generacion. Pr’açò auem de lutar damb eth cambi climatic provocat per òme damb mès rason”.

Era Redaccion

Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita

Christian Andreu Nasquèt a Barcelona en 1972, estudièt jornalisme a l’Universitat Autonòma de Barcelona e son especialitat es la politica internacionala. Parla uech lengas dont l'occitan. A publicat lo libre Art i Lletres a Horta-Guinardó e a collaborat totjorn amb de jornals catalans, bascos e occitans coma La Veu del carrer, El Punt, Egin, A vòste e Jornalet. Es maridat, a dos enfants, Jana e Roger, e demòra a Reus.