COSSÍ CREAR D’OXIGÈN E D’IDROGÈN AMB D’AIGA
Als Estats Units, lo Departament d’Energia e lo Laboratòri Nacional d’Argonne an trapat cossí far d’oxigèn e d’idrogèn (aqueste pòt èsser utilizat coma carburant) amb d’aiga. Es una tròba de las apassionantas que demòstra lo naut nivèl de la sciéncia actuala.
Per o far, una còla de scientifics, dirigits per Lisa Utschig, una quimista d’aquel laboratòri, trobèt la draia que permet de tresmudar d’aiga en idrogèn e oxigèn en tot utilizar d’energia solara, coma fan las plantas aqüaticas. Lo camin foguèt l’utilizacion de dos complèxes de proteïnas.
La descobèrta contunhèt d’autres trabalhs que permetèron de cercar sus aquel grop de proteïnas (nomenat Fotosistèma I) amb l’utilizacion de la membrana d’una proteïna e de lutz solara per provocar que d’electrons faguèsson d’idrogèn. Mas aquò foguèt solament la primièra partida del procès per generar d’idrogèn e caliá mai de recèrca per o poder far totalament.
Aital, en tot trabalhar amb un segond grop de proteïnas e de lutz solara, poguèron trencar d’aiga e prene d’electrons del procès. Aquò foguèt sonat Fotosistèma II, un procès que completava lo primièr e qu’entraïnèt lo succès final del procès.
“Es un grand e bèl trabalh pr’amor qu’es pro simple, çò diguèt Utschig. Se pòt utilizar aquela membrana amb un catalisador per far la quimia que se vòl. La clau foguèt cossí obténer dos electrons del catalisador d’una manièra rapidament successiva”.
D’experimentacions anterioras
La còla de quimistas estatsunidencs aviá ja doncas plan trabalhat amb aquel procès mas poguèron reüssir sonque dins sa primièra partida. Tot aquò pr’amor que los dos grops de proteïnas son cobèrtas per de membranas tilacoïdas (coma las que se pòt trobar en de plantas que fan d’oxigèn a travèrs del cloroplast). Los quimics levèron la membrana dirèctament de la natura, un fach essencial per las doas partidas de la fotosintèsi. “Es un camin dirècte vèrs lo transferiment d’electrons proteïnics”, çò contunhèt Utschig, mas aquò arrestèt pas l’utilizacion d’un catalisador dins lo Fotosistèma I.
Segon aquela cercaira, l’esquèma apelat 2 (lo nom tecnic per la cadena de transpòrt d’electrons dins la fotosintèsi naturala dins una membrana tilacoïda) e lo catalisador sintetic se pòdon aital amassar aisidament. “Es un procès bèl e simple, çò volguèt soslinhar Utschig, pr’amor que la membrana naturala pòt èsser utilizada per far qué que siá”.
Una darrièra fasa del procès aviá de besonh de cambiar un catalisador de cobalt o niquèl per un autre catalisador de platin utilizat abans e fòrça mai car. Aquò foguèt fach puèi per reduire lo còst del procès.
A l’ora d’ara, la còla de quimistas a ja demandar de poder contunhar la recèrca sus de procèsses fòrça mai complèxes, coma per exemple dins un ecosistèma. “Aquò, que serà, solide, de fòrça mal far, pòt generar, totun, de descobèrtas apassionantas dins un sistèma viu –ont i a un organisme viu–, çò afirmèt Utschig. Poirem èsser capables de produire d’oxigèn e d’idrogèn en grandas quantitats”. Lo futur qu’arriba.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
