Se crei sovent que los bodistas son tots vegetar/lians per ’mor qu’un daus fondaments dau bodisme es ahimsa (ahiṃsā en sanscrit), principi de non-violéncia. Per ben dire, pauc de bodistas practican veraiment lo vegetar/lisme auei per lo monde e mai siá de mai en mai encoratjat queu biais de s’alimentar au mieg de las comunautats bodistas en Occident. Segur, Índia es un país emb quantitats de vegetarians mas, maugrat que siá lo breç dau bodisme, qu’es l’indoisme que ne’n es la causa.
Dins l’istòria dau bodisme, los pensaires se son brejats sus la question dau vegetar/lisme dau boda ̵ l’i a una tradicion de debats filosofics plan viva dins lo bodisme contràriament a çò que se pòt creire d’ordinari e qu’es considerada coma un signe de vigor de la pensada qu’eschiva los dògmas. Qu’es pas ’cepte saubre çò que ne’n era exactament de l’alimentacion dau boda istoric, Siddhārtha Gautama, que viviá au secle V avant nòstra era que l’i a de las fonts de las vetz contradictòrias sus son biais de minjar.
Çò segur, qu’es que lo boda a ensenhat de se passar de crear tota forma de sufrença que siá a l’encontra daus umans o daus animaus çò que fuguet maugrat tot per la sega interpretat per los bhikkhus (monges) de mai d’un biais segon las situacions que rescontravan. Entau, los monges e monges barrutlants, que seguián las reglas escrichas dins los vinaya (recuelhs de reglas monasticas), devián pas produrre lor pròpe minjar per eschivar de crear de la sufrença en destrusir per quelas activitats de las pitas béstias, devián donc acceptar la nurridura que lor balhavan lo monde sens barginhar e mai aguessa contengut de la charn manca si las béstias eran estadas tuadas a lor intencion.
Una intencionalitat daus actes primordiala
Fau explicar que l’intencionalitat daus actes es primordiala dins lo bodisme e que se deu donc examinar tota situacion segon l’intencion que la motiva, e, per consequent, si la charn balhada aus monges ven pas d’una béstia tuada a lor intencion, pòt èsser acceptabla. Quò se deu compréner dins lo contexte d’une epòca plan luenhda aura, en Índia, que la nurridura se podiá pas forçadament trobar aisadament e que donc, los monges per subreviure, podián mas acceptar dins lor bòle d’aumorna çò que lor era balhat.
En mai, lo bodisme, en tant que via dau mitan, refusa d’na part las practicas mortiferas coma se podiá rescontrar d’aqueu temps dins quauqu’unas sectas ̵ qu’es donc question de s’alimentar correctament per eschivar la fam e far de sòrta que lo còrs demòre en bona santat ̵, mas d’autra part de pas córrer après lo plaser gustatiu qu’entreten lo desir, la set, qu’es a l’origina de l’insatisfaccion fondamentala e a l’origina de la sufrença (la motivacion estant per una certana part dins lo bodisme de se liberar dau cicle infernau de las reincarnacions o samsara en eschantir tota insatisfaccion).
Qu’es clar que lo bodisme, o sa practica pusleu, es pas independent de las condicions liadas a l’epòca e a la societat en la quau s’adjunh, e si per lo passat, se pòt compréner que los monges o practicants dau bodisme podián mas acceptar çò que lor era balhat per minjar, e mai l’i aguessa ’gut de la charn, se pòt mas constatar que la situacion a plan chamnhat auei. Fau precisar en mai que lo bodisme, o sos responsables, visa las avançadas scientificas emb un interès daus beus.
Saben auei que se pòt viure confortablament en se passar de charn e mai en se passar de tota consomacion de produchs animaus sens que la santat ne’n siá afectada. Qu’es per quela rason que nombre de responsables bodistas explican aura que vivem dins una epòca que l’i se pòt metre plenament en practica lo principi de non-violéncia ensenhat per lo boda.
Pertant, entremieg los bodistas, demòra enguera de las contestacions tant qu’au vegetarisme absolut que se pòden explicar d’una part per l’importància acordada au principi de libertat de consciéncia individuala (chascun deu visar en se-mesma qual es son intencion).
E, zo fau ben dire, au manca d’informacion de las gents en generau, dont los bodistas, per çò qu’es de l’alimentacion vegetar/liana, que s’entresenhan pas o pas pro sus la question (emb tot los prejutjats tant qu’a las carencias potencialas notadament) quand sabem ben aura qu’una alimentacion vegetar/liana plan menada es fin compatibla emb una santat de plan bona qualitat (se pòt legir per exemple lo rapòrt de l’Associacion americana de dietetica e daus dieteticians canadians au subject de l’alimentacion vegetariana, l’estudi inclusissent lo vegetalisme; aitanben, l’i a de nombrós esportius que son vegetalians aura).
Alaidonc, la question dau vegetar/lisme auei dins lo bodisme es clarament a evoluir en mesma temps que la societat, lo vegetar/lisme estant mai que plenament compatible emb lo bodisme, se pòt mesma dire que pòt constituir una practica fondamentala en plen acòrd emb lo principi de non-violéncia. Qu’es per aquò que de las votz s’elevan au mieg dau bodisme per dire aus bodistas de per lo monde que l’i a pas p’una rason que s’alimenten pas d’un biais vegetar/lian.
Entau per exemple de las femnas bodistas de Bodisme au femenin qu’an una consciéncia aguda de la sufrença menada per la consomacion de charn e tanben de sas consequéncias ecologicas desastrosas. Una lama coma Jetsunma Tenzin Palmo pren clarament posicion en denónciar una certana ipocrisia daus practicants resposables que contunhan de minjar de la charn ’laidonc qu’es pas necessari, en declarar “Minge pas mos amics”.
Per conclure, se pòt dire que la question es pas ’cepta dins la mesura que lo bodisme es una religion que laissa una part importanta a la consciéncia individuala sens se pausar tròp la question dau condicionament sociau (estant que chascun se’n deuriá liberar per la practica justadament) e qu’es una religion que procedís pas per de discors d’autoritat adreçats aus practicants (au contrari dau crestianisme emb lo papa per exemple).
Los bodistas dependen larjament, coma tot lo monde, de las constrenchas socialas (fai benleu pas mestier de rapelar que los bodistas son pas daus bodas, son pas “evelhats” ̵ çò que “boda” vòu literalament dire en sanscrit ̵, que fan mas segre la via dau mitan, chascun a son anar). A l’avenir, qu’es a se dessenhar aura, pòden pensar rasonablament que lo vegetar/lisme se vai desvelopar considerablament dins lo bodisme, los centres bodistas, au mens en Occident, estant larjament precursors en perpausar sistematicament dins lors refectòris daus plats vegetar/lians, dempuei dau temps aura, emb una demanda totjorn mai fòrta.
*Joan-Cristòu Dourdet
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Bodisme au femenin : http://bf.9vegetarien.free.fr/9vegetarien.htm
Rapòrt de l’Associacion americana de dietetica e daus dieteticians canadians http://vegenutrition.free.fr/position-AAD.pdf
Jetsunma Tenzin Palmo , “Minge pas mos amics” : https://www.youtube.com/watch?v=yW_lIQSpVAY&feature=youtu.be
